Wetten en etiketten

Allergenendeclaratie
Sinds december 2014 moeten alle aanbieders van voedingsmiddelen allergeneninformatie geven over hun producten. Dit geldt voor voorverpakte producten (via het etiket) maar ook voor onverpakte producten.

Er zijn 14 stoffen in de wet vastgelegd waarover informatie gegeven moet kunnen worden. Gluten is één van deze 14 allergene stoffen. Als een product gluten bevat zal het vermeld staan op het etiket, ongeacht de hoeveelheid. Het kan dus voorkomen dat op een etiket tarwe staat vermeld, terwijl het product een glutengehalte beneden de norm van 20 mg per kg heeft.

De glutenbevattende granen; tarwe, rogge, gerst, haver, spelt en khorasantarwe (kamut)  moeten duidelijk vermeld worden op het etiket; in een groter lettertype, cursief – of vetgedrukt. (Verordening EU nr. 1169/2011).

Van allergenen afgeleide stoffen die geen reactie kunnen geven bij mensen met een voedselallergie of coeliakie, hoeven niet te worden vermeld. (1)

Glucosestroop op basis van tarwe (inclusief dextrose), maltodextrinen op basis van tarwe en glucosestroop op basis van gerst hebben een vrijstelling van de verplichte etikettering gekregen omdat het onwaarschijnlijk is dat deze stoffen een reactie veroorzaken bij patiënten met coeliakie. Ook granen die worden gebruikt voor de vervaardiging van alcoholhoudende distillaten (bijvoorbeeld whisky, jenever) waaronder ethylalcohol uit landbouwproducten vallen onder deze vrijstelling.

Informatie over allergenen in onverpakte producten
Ook voor niet-voorverpakte producten geldt een informatieplicht voor de 14 allergenen. Bijvoorbeeld in een restaurant, bij een slagerij, bij de bakker en in het ziekenhuis moet de consument vooraf geïnformeerd worden dat allergenen informatie beschikbaar is. Het kan opvraagbaar zijn of bij de producten (bijvoorbeeld in een vitrine of op een menukaart) vermeld staan.

Kruisbesmetting/sporen van
Het vermelden op een etiket van kruisbesmetting met allergenen is niet wettelijk verplicht, want deze allergenen zijn niet als ingrediënt in een voedingsmiddel gebruikt. Van nature glutenvrije producten worden soms verwerkt in de buurt van producten die wel gluten bevatten. Zo kan er een heel kleine hoeveelheid in het glutenvrije product terechtkomen. Dit wordt verontreiniging of contaminatie genoemd.

Als bijvoorbeeld in een productiebedrijf naast een product met glutenvrije ingrediënten ook koekjes met tarwe worden gemaakt, hoeft dit niet vermeld te worden op het etiket. Het mag wel, maar is niet gebonden aan wettelijke regels. Toch kiezen sommige fabrikanten ervoor om op het etiket te vermelden dat een product sporen van gluten kan bevatten of dat het is geproduceerd in een omgeving waar gluten verwerkt worden. Op deze manier waarschuwen ze voor mogelijke contaminatie, ook al hoeft daarvan geen sprake te zijn.

Bronvermelding:
1. Voedingscentrum (2017). Allergenen – etiket. Geraadpleegd op 8 februari 2017 van: http://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/allergenen.aspx#blok14